ADHD hi naupang te harsatna ani mai lo a, naupan lai atanga in tan thei ani mai zawk a, puitlin hnu chauh a nei tan te pawh tam tak an awm ani. Scientist leh mi thiam bik te pawhin a lo in tan dan tak hi an sawi fak thei bik loa, an rin danah chuan; a chhan ni thei awm chu kan chhehvel(environment), khawtlang a tihdan phung (social norms), thlahtu te atangin (genes) emaw thluak lam in relbawl fuh lo (brain chemistry) vang emaw te anih an ring ber. Puitling tam tak hian he rilru lam harsatna hi an nei fur ani tih erawh an in hre meuh thin lo. Nasa taka a lan chhuah loh vang te pawh ani thei a, tin, ADHD vang ni lo, thil dang harsatna vang zawk ni a ngai a, a zia (symptoms) lo lang thin pawh ngawihbo pui tam tak an awm thei bawk.
Puitling ah hian ADHD lan chhuah dan hi naupang ah nen a in ang lo deuh hlek a, chu tih rual in mimal tin kan danglam ang hian a ziarang(symptoms) pawh a danglam ve fo thei bawk ani.
Common Symptoms (Ziarang tlanglawn) then khat te lo tarlang dawn ila:
Hyperactivity — Hahdam taka awmtheih lohna(restlessness) ,hlauhthawna, awm hle hle theih lohna, titi char char na(talking excessively), engkim nin zung zungna.
Impulsivity — Mahni inthununna tlachham, nun duhdah taka hman leh nun nghawng thei dawn lo a thil tih tawp, midang te ngaichanglo a zar buai, mahni in thununna(self desicipline) tlakchham
Difficulty in concentrating — Ngun taka thu ngaithla thei lo, mahni tui zawng lo ngaihtuah veng veng, ngaihtuahna awmze neilo kawm chiam reng, ning hma (easily disturb) , thil theihnghilh zung zung na.
Trouble emotion — An bawrh bawrna (explosive), thinrimna, a eng zawng a thil thlir harsarsatna, thil ho te te lak vung na, awlsam taka thinrimna leh buaina, mahni in dah hniamna, midang te ngaihsak nih nan a chet lak (seeking attention), duat leh ngaihven reng beiseina.
ADHD in a harsatna a thlen theih dan huang hi a zau thei em em a, rilru lam chauh ni lo in taksa ah leh nitin nun phung ah hian nghawng nasa tak a nei thei a, rih na tla hniam chiam te, ei in dan phung danglam vak te, faina kawng a tlakhniam chiamna leh ei zawnna kawng ah te, inlaichhinna(relationship) te, sum leh pai ah te, leh hmalam hun duan leh mawhphurhna lak kawngah te hian a lang chhuk nasa hle thin ani.
Heng harsatna tawkte hi a tlangpui in, an thil tawn leh hrasatna(symptoms) hmachhawn hi a in ang tlangpui a, chuvang chuan, puitling he harsat na in a tlakbuak te hian ADHD an nei ngei ani tih an in hre meuh lo thin a, nitin nunphung tu mai pawh buai mup mup tawhna khawvel ah hian, kan ni nitin hna(daily task) in a bawh buai ve na satliah a ngai an tam hle ani.
He harsatna hnathawh zia rang(symptoms) lo lang chhuak hian nasa zawk a nunphung a tihbuai in emaw, kan hun leh ni hman dan phung pangai emaw a harsatna lian zawk a thlen chuan, a hma thei ang ber a mithiam zawk/zirmi (psychological counselor) te emaw doctor te emaw pan vat a, in enkawl na tha zawk dawn ngei tur ani.
ADHD nei te enkawlna hi kum bithliah sawi loin a in ang tlangpui thin a, chung zingah cuan, thurawn leh kamchhuak( psychological counseling) te, hunbi nei a inkawmna(psychotherapy program) leh a tul anih chuan damdawi(medication) hmang te a enkawl an ni thin ani.